نوعی از سلول درمانی به نام گیرنده آنتی‌ژن آمیژه تی سل (CAR-T) روشی نوین برای تخریب سلول‌های سرطانی به شمار می‌رود. روش سلول درمانی که در آن سلول‌های زنده به بدن بیمار منتقل می‌شود روش جدیدی نیست به طوری‌که طی شصت سال گذشته دانشمندان موفق به کاشت سلول‌های مغز استخوان داخل بدن انسان شده‌اند و بیش از یک قرن از موضوع انتقال خون می‌گذرد. اکنون در خط مقدم تکولوژی روشی جدید ابداع شده که بافت خود بیمار برای مبارزه با سرطان در سطح سلولی دوباره برنامه‌ریزی می‌شود.
اما در روش جدید (CAR-T) تی- سل بیمار از بدن خارج شده و از نظر ژنتیکی برای مبارزه با سرطان مورد نظر اصلاح می‌شود. در پنج سال گذشته تست‌های کلینیکی نمونه‌های سخت و پیشرفته نتایج موفقیت‌آمیزی را به خصوص در مورد سرطان خون با میزان پاسخ دهی ۹۰ درصدی به بعضی از انواع لوسمی‌ها نشان داده است.
هم‌اکنون چندین تست کلینیکی برای انواع مختلف سرطان در حال انجام است و روند پذیرش FDA این روش برای درمان لمفوبلاستی حاد و لیمفومای بی- سل پیشرونده به سرعت در حال سپری شدن است. اگر همه چیز به خوبی پیش رود این روش سلول درمانی تا سال آینده به بازار خواهد آمد.
میزان عرضه بر حسب تقاضا
در حالیکه درمان با این روش در روزهای نخستین خود قرار دارد مشکلی در آینده پیش رو خواهد بود. در حال حاضر تولید روش درمانی پیچیده و زمانبر است. رجی اسمیت (Reggie Smith) عضو تیم دارویی و مسئول بهینه‌سازی این روش اظهار داشت برای جداسازی تی-سل‌ها نیاز به روشی به نام لوکوفورز است. بعد از جداسازی، تی-سل‌ها برای بازه زمانی دو تا سه هفته‌ای به کارخانه منتقل می‌شوند تا اصلاح ژنتیکی بر روی آن‌ها صورت گیرد و دوباره برای انتقال به بدن بیمار به نزدیک‌ترین مرکز درمانی منتقل می‌شوند.
در این صورت نه تنها چندین مرحله برای برنامه‌ریزی مجدد سلول‌ها لازم است بلکه برای جلوگیری از ایجاد آلودگی و تخریب، اقدامات سختگیرانه‌ای هم لازم است که به پیچیدگی و گران شدن هزینه می‌افزاید.
در حال حاضر مدت زمان بازگشت سلول به رگ بر اساس نوع تکنیک استفاده شده در حدود ۲ تا ۴ هفته است اما نیاز روزافزون این روش سلول درمانی شرکت‌های دارویی را مجاب به ابداع روش‌های جدید در راستای تولید سریع و به صرفه‌تر خواهد کرد.
شرکت GE یکی از شرکای تجاری شرکت Big Pharma با ادغام سال‌ها تجربه دارویی و سخت افزارهای قوی صنعتی و نرم افزارهای مکانیزه موفق به افزایش بازدهی در تولید خود شده است. استفاده از روش‌های نوین نه‌تنها سرعت تولید را افزایش داده است بلکه موجب تولید ایمن‌تر از قبل هم خواهد شد.
اسمیت اضافه کرد این روند مکانیزه شدن باید تا به حداقل رساندن خطاهای انسانی ادامه یابد. زیرا این دارو پیچیده هستند و نمونه‌های جدیدی در راه است که می تواند بر روی کیفیت و ایمنی نهایی محصول تاثیرگذار باشد. به محض ابداع روشی قابل اعتماد انواع درمان بیماری‌های مختلف فراهم خواهد شد.
منبع :
Shengnan Yu, Anping Li, Qian Liu, Journal of Hematology & Oncology201710:78, DOI: 10.1186/s13045-017-0444-9
